Trà Tân Cương Thái Nguyên rất nổi tiếng nhưng có nhiều người vẫn chưa hiểu rõ được về loại trà này. Sau đây là những thông tin bạn cần biết về Trà Tân Cương Thái Nguyên.
TRÀ TÂN CƯƠNG THÁI NGUYÊN LÀ GÌ?
Trà Tân Cương Thái Nguyên là dòng trà xanh đặc sản của xã Tân Cương – thuộc thành phố Thái Nguyên. Vùng trà Thái Nguyên được xem là “đệ nhất danh trà” của Việt Nam. Ở Thái Nguyên thì cái có các vùng trà nhỏ hơn. Nhưng chất lượng và nổi tiếng nhất phải kể đến Trà Tân Cương.
Trà Tân Cương (hay còn gọi là Chè Tân Cương) là loại trà xanh được trồng trà sản xuất ỏ xã Tân Cương. Do là vùng tròng trà đầu tiên ở Thái Nguyên nên ở Tân Cương vẫn còn những gốc trà Trung Du cổ. Và kỹ thuật làm trà ở Tân Cương cũng được xem là lâu đời nhất vùng.
Vào thời thực dân Pháp đô hộ nước ta thì họ rất chú trọng phát triển cây trà. Vì trà vào thời điểm này là một loại thực phẩm có giá trị cao và có nhu cầu lớn đến từ Châu Âu. Họ thành lập trạm nghiên cứu trà cũng như các cây công nghiệp khác ở tỉnh Phú Thọ.
Người dân ở xã Tân Cương đã sang Phú Thọ để lấy cây trà giống trung du về. Và trồng tại các đồi thấp trong xã. Cây trà hợp với khí hậu thổ nhưỡng địa phương. Nên chất lượng trà xanh thành phẩm có chất lượng rất cao.
Ở Thái Nguyên không chỉ có trà Tân Cương Thái Nguyên là chất lượng tốt. Mà các vùng trà khác như La Bằng, Hoàng Nông hay Phúc Trìu cũng có chất lượng cao. Tạo nên thương hiệu một vùng trà Thái Nguyên danh tiếng.
Trà Xanh Tân Cương Thái Nguyên thường sẽ có hương vị đặc trưng khi so với các vùng trà khác của Thái Nguyên. Chè Xanh Tân Cương Thái Nguyên sẽ thiên về vị ngậy béo, kiểu hương cốm nếp. Vị Trà Xanh Tân Cương cũng sẽ bùi ngậy, đậm đà vừa phải. Khi uống rồi sẽ thấy ngòn ngọt trong trong ở lưỡi.
CÁC LOẠI TRÀ TÂN CƯƠNG
Trà Đinh
Trà Đinh là dòng trà cao cấp nhất của vùng trà Tân Cương. Trà đinh được làm hoàn toàn từ búp trà chưa hé. Búp trà tươi dài và cứng như đinh nên còn gọi là trà đinh. Có nơi thì gọi kiểu hình tượng khác là “tôm”.
Trà Nõn Tôm là một dòng trà xanh Tân Cương cao cấp khác. Lá trà được được thu hái theo phương pháp “một tôm, một lá”. Tức là chỉ phần búp non nhất và lá non kế tiếp là được thu hái.
Trà Móc Câu
Trà Móc Câu là dòng trà xanh Tân Cương đã có từ rất lâu đời. Lá trà được thu hái theo cách “một tôm, hai lá”. Do lá trà non nên sau khi thành phẩm thì cánh trà khô mỏng và cong như chiếc móc câu cá.
QUY TRÌNH CHẾ BIẾN CHÈ TÂN CƯƠNG THÁI NGUYÊN
1. Hái trà
Quy mô trồng trà ở Tân Cương là theo mô hình hộ gia đình và hợp tác xã. Thế nên những vườn trà ở nơi đây không lớn như như những nông trường trà ở các tỉnh khác.
Chính quy mô nhỏ như vậy lại là lợi thế của trà Thái Nguyên Tân Cương. Trà xanh Tân Cương được trồng và chế biến theo mô hình bán công nghiệp. Cây trà được hái hoàn toàn bằng tay chứ không dùng máy.
Việc này không chỉ đảm bảo cho chất lượng lá trà nguyên liệu. Mà còn đỡ làm ‘tổn thương’ cây trà. Giúp cây trà phát triển ổn định và đảm bảo chất lượng cho lần thu hoạch sau.
2. Làm héo
Sau hái trà thì bất kỳ loại trà nào khi chế biến phải trải qua công đoạn làm héo. Làm héo là giai đoạn mà lá trà tươi sau khi hái được ri mỏng lên những chiếc nong tre, đặt ở nơi thoáng mát, và tự ‘héo’.
Sau khi rời cây mẹ thì lá trà sẽ bị mất nước dần hay ‘héo’ đi. Việc này giúp làm giảm trọng lượng nước của lá trà. Nhờ vậy mà các công đoạn ‘diệt men’ và xao khô sau này sẽ được rút ngắn. Giúp tránh việc lá trà bị ‘khét’.
Giai đoạn làm héo còn giúp lá trà dai hơn. Thế nên khi chế biến thì lá trà sẽ hạn chế bị nát. Nhờ vậy mà khi thành phẩm thì trà đặc sản Tân Cương Thái Nguyên sẽ vẫn giữ nguyên được hình dáng lá trà.
3. Diệt men
Diệt men là công đoạn bắt buộc để làm nên chè xanh như chè Thái Nguyên Tân Cương. Đây chính là công đoạn giúp cho lá trà khô giữ được hương vị cũng như thành phần hoá học của lá trà xanh tươi.
Trong lá trà xanh tươi có ‘men’ hay enzyme. Đây là chất xúc tác giữa các thành phần hoá học của lá trà và oxy trong không khí. Chúng ta cần phải loại bỏ men hay ‘diệt men’, nếu không muốn lá trà bị oxy hoá hay bị lên men.
Để ‘diệt men’ thì lá trà được xao bằng chảo hay bằng máy ở nhiệt độ lớn. Lá trà càng non càng chất lượng cao thì enzyme càng nhiều. Thế nên khi chế biến chè Thái Nguyên cao cấp thì người làm trà cần phải khéo tay và nhiều kinh nghiệm.
4. Vò trà
Nếu như ‘diệt men’ là công đoạn giúp giữ hương vị ‘xanh’ của lá trà Tân Cương Thái Nguyên. Thì quy trình vò chính là giai đoạn làm nâng tầm hương vị của trà.
Vò là bước mà lá trà được vò bằng tay hay bằng máy. Khi vò thì các tế bào thịt lá cùng lớp biểu bì bị phá vỡ, giúp cho các thành phần tạo hương vị tiết ra ngoài và hoà quyện vào với nhau.
Sự phá vớ này còn giúp lá trà thành phẩm ngấm nước dễ dàng hơn. Như vậy đến khi chúng ta pha lá trà xanh Tân Cương Thái Nguyên thì các thành phần tạo hương vi cũng dễ tan vào nước hơn.
Công đoạn này còn giúp lá trà cuộn và xoăn lại. Đến khi xao khô thì lá trà cuộn tròn rất gọn gàng. Đến khi thành phẩm thì lá trà cong như chiếc móc câu tạo nên thương hiệu Trà Móc Câu Tân Cương Thái Nguyên danh tiếng.
5. Xao khô
Đây là công đoạn cuối cho việc thành phẩm chè Tân Cương. Lá trà được xao trên chảo hay bằng máy để làm giảm lượng nước trong lá trà đến mức tối thiểu.

Không chỉ giúp làm khô lá trà mà công đoan này còn giúp tạo mùi ‘áp chảo’ hay mùi thơm giòn đặc trưng của lá trà xanh truyền thống. Góp phần giúp cho trà thơm ngon hơn.
6. Thành phẩm & đóng gói
Trà Tân Cương Thái Nguyên sau khi xao ngay đã rất ngon rồi. Nhưng cần phải ủ từ 5-10 ngày để bớt đi mùi ‘tươi’ của lá trà xanh tươi. Sau khi ủ thì hương vị trà sẽ cân bằng và tròn trịa hơn.
Lúc này trà sẽ được đóng vào bao lớn hay hút chân không để giao cho khách. Như gia đình mình sẽ đóng vào bao tải nặng chừng 60kg. Bao tải 3 lớp nên giữ mùi rất lâu. Khách mua mua về sẽ tự phân ra gói nhỏ hơn để bán lẻ.
Các loại trà cao cấp hơn thì hút thành túi hút chân không từ 5 đến 10kg. Rồi sau đó đóng thùng để khách thuận tiện bán dần. Ngoài ra nếu khách có nhu cầu thì đóng gói thành từng túi nhỏ tầm 100g cho khách.
CÁCH PHA TRÀ XANH TÂN CƯƠNG THÁI NGUYÊN
Cách pha trà ngon nhất chính là hợp gu mình nhất. Thế nên không có bất kỳ một quy chuẩn pha trà nào mà tất cả mọi người phải theo cả. Tuy nhiên, để pha trà ngon thì cũng cần có một số sự chuẩn bị nhất định.
Chuẩn bị nước
Gia đình mình không chỉ dùng nước suối để tưới cây trà. Mà còn dùng luôn nước suối để pha trà. Nước để pha trà Tân Cương Thái Nguyên ngon nhất mà mình được trải nghiêm đó là nước lấy ở Mỹ Yên.
Mỹ Yên là một xã của huyện Đại Từ. Nơi đây có các khe suối nhỏ chảy ra hồ Núi Cốc. Và nước lấy từ những khe suối này thì pha trà xanh Tân Cương thì miễn bàn.
Mỗi lần thì gia đình mình sẽ mua một bồn vài trăm lít nước suối để pha trà và nấu nướng. Còn nước máy chỉ để tắm giặt và vệ sinh xưởng trà mà thôi.
Tuy nhiên, mình dành phần lớn thời gian sống ở thành phố để kinh doanh. Thế nên việc vận chuyển nước suối này vào để mình pha trà thì cũng bất tiện.
Thế nên lựa chọn hợp lý nhất là tự lọc nước hoặc dùng nước tinh khiết. Nước tinh khiết khi pha trà Tân Cương sẽ giúp cho vị trà đậm hơn nhiều khi so với nước suối. Nên
Cách pha
Về pha Chè Tân Cương Thái Nguyên thì có rất nhiều kiểu pha. Ở Việt Nam thì có người pha kiểu Việt Nam truyền thống. Còn cũng có người pha kiểu Công Phu.
Cách pha mà mình sẽ chỉ bạn sau đây là cách pha kiểu truyền thống của Việt Nam mà mình chỉ thay đổi duy nhất ở chỗ là dùng nước 90 độ C. Như vậy sẽ giúp trà đỡ đắng. Giúp dễ cảm nhận vị bùi và ngọt hơn.
Các bước pha trà Tân Cương Thái Nguyên:
- LÀM NÓNG: cho một ít nước sôi vào khoảng 1/3 ấm. Sau đó rót một ít nước ra từng chén. Mục đích của việc này là vừa làm sạch và vừa làm nóng ấm và chén.
- TRÁNG TRÀ: cho 10g trà Tân Cương Thái Nguyên vào ấm có dung tích khoảng 500ml. Cho một ít nước sôi vào chỉ vừa đủ ngập lá trà. Sau đó rót đổ đổ nước tráng này đi.
- HÃM TRÀ: cho đầy nước vào ấm và hãm trong vòng từ 2-3 phút là có thể rót ra và thưởng thức.
Có 3 cách để gia giảm độ đậm nhạt của trà: nhiệt độ nước, lượng trà và thời gian hãm. Thế nên bạn có thể thay đổi để phù hợp với nhu cầu cá nhân hơn.
TÁC DỤNG CỦA TRÀ TÂN CƯƠNG
Do là trà xanh nên trà trà xanh Tân Cương Thái Nguyên có nhiều lợi ích cho sức khoẻ. Theo cảm nhận cá nhân thì mình thấy trà nước ta còn có thể tốt hơn cả trà xanh của Nhật Bản hay Trung Quốc.
Lý do là Việt Nam là quốc gia có khí hậu cận nhiệt đới và có nhiều nắng. Khi lá trà quang hợp nhiều thì sẽ chuyển hoá các thành phần amino acid sang polyphenol nhiều.
Mà polyphenol hay các nhóm chất con của nó như catechin lại chính là lý do lá trà xanh có nhiều lợi ích tốt cho sức khoẻ. Mình nghĩ do trà Tân Cương Thái Nguyên nhiều catechin nên cũng sẽ tốt cho sức khoẻ hơn trà đến từ nước có khí hậu ôn đới.
Tác dụng của trà Tân Cương Thái Nguyên bao gồm:
- Tốt cho tim mạch
- Ngừa ung thư
- Giảm cân
- Tăng cường chức năng não
- Giảm hôi miệng
- Ngừa bênh tiểu đường
- Kéo dài tuổi thọ
Tuy nhiên, Trà Tân Cương Thái Nguyên cũng sẽ có những tác dụng phụ sau:
- Giảm hấp thụ chất sắt và kẽm. Vì vậy nên uống trà sau khi ăn khoảng 30 phút. Phụ nữ trong chu kỳ kinh nguyệt không nên uống trà Tân Cương Thái Nguyên.
- Uống quá nhiều trà có thể sẽ không tốt cho gan và thận. Những người bị các bệnh về gan hay sỏi thận nên hạn chế lượng trà hấp thụ hàng ngày.
- Uống trà vào chiều tối có thể gây mất ngủ.
- Người không quen uống trà có thể bị say trà. Các triệu chứng bao gồm: xót ruột, chóng mặt hay buồn nôn.
MUA TRÀ TÂN CƯƠNG THÁI NGUYÊN CHÍNH GỐC
Như VTV có lần đã đưa tin gần đây thì rất nhiều trà Tân Cương Thái Nguyên trên thị trường là trà giả. Thế nên khi mua trà thì bạn cần tìm hiểu thật kỹ về người bán. Để tránh tiền mất tật mang.
Nếu có nhu cầu mua trà Tân Cương Thái Nguyên chính gốc thì bạn có thể ủng hộ Danh Trà. Chúng tôi là gia đình truyền thống nghề trà từ năm 1937. Hiện chúng tôi có các vườn nguyên liệu ở Tân Cương, La Bằng và Hoàng Nông.