Trà Móc Câu Tân Cương: Lịch Sử & Cách Pha

Trà Móc Câu Tân Cương là một trong những loại đặc sản không thể thiếu tại vùng đất Thái Nguyên. Đây là một loại trà ngon, thơm cốm và “hậu ngọt đậm đà” vô cùng. Tên trà móc câu là tên cũ được đặt theo hình dáng của trà, trà móc câu có nhiều loại và giá tiền khác nhau sẽ dựa vào quy cách thu hái người làm trà. Cùng mình tìm hiểu Trà móc câu Tân Cương nhé!

TRÀ MÓC CÂU TÂN CƯƠNG LÀ GÌ?

Trà Móc Câu là một loại danh trà của của vùng đất Tân Cương, một vùng trà rất nổi tiếng của tỉnh Thái Nguyên. Nơi đây cũng được ví là vùng trà trung du tốt nhất của nước Việt Nam. Trà móc câu cũng không phải là một cái tên một giống trà. Mà đơn thuần, nó chỉ là để miêu tả được hình dáng của những cánh trà cong như lưỡi câu cá.

Hình dáng uốn cong như là một chiếc lưỡi câu của trà móc câu đến từ một công đoạn chế biến trà xanh. Đó chính là quá trình vò. Mục đích của việc vò lá trà xanh đó là làm rách lớp biểu bì của bề mặt lá. 

Do vậy mà khi bạn pha trà thì ‘chất trà’ cũng sẽ dễ dàng tan vào trong nước hơn. Giúp cho chúng ta có thể chiết được toàn bộ những gì tinh tuý nhất của lá trà khô.

Khi vò thì lá trà cũng sẽ xoắn và cong lại tạo thành hình lưỡi câu khi xao khô ở nhiệt độ cao. Việc tạo ra hình lưỡi câu này không hẳn là chỉ để cho đẹp mắt. Mà còn là một cách giúp cho lá trà đỡ nát hơn trong suốt quá trình vận chuyển. Qua đó giúp bảo quản trà được lâu hơn.

Trà móc câu Tân Cương chỉ đơn giản là một phương thức làm trà như đã nêu ở trên. Hoặc đơn giản là một hình tượng lá trà khô trông giống với chiếc móc câu cá mà thôi. Tất cả những loại trà Thái Nguyên đều làm theo cách này, và cũng đều có hình dạng giống móc câu.

LỊCH SỬ RA ĐỜI TRÀ MÓC CÂU

Trà móc câu Thái Nguyên có lịch sử hình thành và gắn liền với những sự ra đời và nổi tiếng của vùng đất danh trà Tân Cương. Do vậy, nếu muốn biết trà móc câu ra đời như thế nào thì chúng ta không thể nào không nhắc đến lịch sử hình thành của nghề trà ở vùng đất danh trà Tân Cương – thuộc thành phố Thái Nguyên ngày nay.

Theo Họ Vũ Võ Việt Nam, người có công và gầy dựng nên thương hiệu trà Tân Cương Thái Nguyên danh tiếng là một người con họ Vũ, ông tên là Vũ Văn Hiệt. 

Cụ Hiệt không phải là người con sinh ra ở vùng đất Tân Cương, cụ sinh ra ở Hưng Yên vào năm 1883, trong một gia đình đông anh em và có truyền thống làm nghề mộc. 

Ở giai đoạn này thì nước ta vẫn còn thuộc đô hộ của Pháp, nên khi chiến tranh thế giới lần I nổ ra thì thực dân Pháp bắt tất cả những trai tráng phải gia nhập lính lê dương Pháp, rồi đưa sang những chiến trường ở Châu Âu.

Nhờ vào làm nghề mộc và khéo tay nên cụ Hiệt đã được đưa sang Pháp làm việc tạo khuôn mẫu để đúc các máy bay. Sau khi chiến tranh kết thúc, cụ Hiệt lại trở về nước và được chính quyền thực dân giao cho việc khai khẩn vùng đất Tân Cương. 

Xã Tân Cương được thành lập vào năm 1921, vào lúc đó cả xã chỉ có vài chục nóc nhà và công việc chính vẫn là trồng lúa màu. Vào năm 1922, được sự giúp đỡ của các vị quan đứng đầu tỉnh là ông Nguyễn Đình Tuân (hay còn gọi là ông Nghè Sổ), cụ Hiệt cùng các trai tráng trong xã sang Phú Thọ để mang cây trà giống về trồng trọt tại địa phương.

Nhờ hợp với vùng đất thổ nhưỡng ở Tân Cương nên cây trà dần dần trở thành những cây công nghiệp chính tại nơi đây. Năm 1925, cụ Hiệt được bầu làm tiên chỉ đầu tiên của xã và dần đổi mới việc sản xuất trà sang mô hình làm bán công nghiệp. Ông mở cửa hàng trà đầu tiên ở vùng thị xã Thái Nguyên, rồi dần dần mở thêm nhiều cửa hàng trà khác ở khắp cả nước.

Vào năm 1935, trà xanh Tân Cương trở nên nức tiếng khi trà của cụ Hiệt giành giải nhất cuộc thi tấu xảo ở Hà Nội. Khiến cho thương lái ở trong nước lẫn Ấn Độ hay Trung Quốc đổ xô mua chè Tân Cương Thái Nguyên. 

Năm 1945, do cảm nặng cho nên cụ Hiệt qua đời ở tuổi 63. Người dân Tân Cương sau này vẫn tưởng nhớ vị tiên chỉ đầu tiên của xã, người đã giúp đưa cây trà xanh về với nơi đây và góp phần giúp địa phương trở nên giàu mạnh.

Không còn ai nhớ rõ được cái tên trà móc câu ra đời vào năm nào, nhưng chắc chắn rằng là nó trùng với khoảng thời gian cụ Hiệt sản xuất ra những cánh trà khô đầu tiên. Vì chính những cách hái và cách sản xuất là hai yếu tố quyết định để tạo ra những cọng trà khô có hình dáng “móc câu” trứ danh.

CÁCH PHA TRÀ MÓC CÂU TÂN CƯƠNG

Chuẩn bị nguyên liệu

• 5-10g trà (tùy từng vào số lượng người uống)
• Nước Pha trà: “Nhất thủy, nhì trà, tam pha, tứ ấm” – Nước pha trà rất là quan trọng. Nếu như bạn sinh sống ở vùng nông thôn thì có thể lấy nước pha trà ở đầu nguồn suối, nước giữa sông hoặc là nước nơi đáy giếng để được tách trà Móc Câu ngon nhất. Nếu như bạn là người ở thành phố thì có thể đơn giản lấy nước lọc tinh khiết để pha trà.
• Ấm trà: Ấm sứ hoặc là ấm đất như ấm tử sa,…
• Chén tống (cũng có thể sử dụng một chiếc ấm khác để thay thế) có thể đựng một lượng nước trà đủ rót ra chén trà.
• Chén nhỏ: Chén để rót trà 
• Thìa hoặc dụng cụ xúc trà

Pha trà móc câu theo cách của các nghệ nhân trà

Mỗi người sẽ có một sở thích và những thói quen pha trà xanh khác nhau nhưng thông thường để có một bình trà móc câu thơm ngon nhất mà ta cần tuân thủ theo các quy trình cơ bản:

• Bước 1: Tráng sơ qua ấm và chén trà để khử trùng. Sử dụng nước ở nhiệt độ 100 độ C.
• Bước 2: Đánh thức trà. Cho trà xanh vào ấm rồi dùng nước sôi tráng qua thật nhanh rồi đổ đi. Bước này sẽ giúp loại bỏ được phấn trà đồng thời còn khiến cánh trà xanh được nở bung dễ dàng hơn khi pha. Không ngâm nước tráng.
• Bước 3: Hãm trà. Đổ đầy lượng nước vào trong ấm (nước sôi 80 độ C), đậy nắp lại và hãm trà. Bạn có thể xối nước sôi lên phía ngoài ấm trà và nhằm giữ cho được nhiệt độ bên trong được ổn định. Đợi khoảng 10 – 15 giây.
• Bước 4: Rót trà. Xếp các chén trà thật ngay ngắn và sẵn sàng, nhanh tay rót hết trà từ trong ấm ra chén theo vòng tròn. Nếu như bạn sử dụng tống trà cũng làm tương tự, nhưng rót được hết nước trà ra tống, rồi từ tống mới từ từ rót ra theo từng chén con.
• Bước 5: Thưởng thức trà móc câu. Thưởng trà móc câu nên uống một cách chậm rãi, nhẹ nhàng để cảm nhận được vị ngon của trà.

Những nguyên tắc cần lưu ý khi pha trà

Chọn nguồn nước pha: Một trong những điều đáng chú ý trong các cách pha trà móc câu đó chính là trà móc câu hay mọi loại trà khác khi pha đều cần phải lưu ý về nguồn nước, nước cần phải sạch, phải tinh khiết thì chén trà xanh mới có được mùi vị thơm ngon nhất.

Nhiệt độ: Pha trà xanh luôn cần phải dùng nước nóng, tuy nhiên nước nóng bao nhiêu là đủ và có phải loại trà nào cũng có thể pha bằng nước sôi già? Câu trả lời là không. Nước sôi già chỉ hợp khi pha những loại như trà đen và Ô Long, còn riêng với trà móc câu, chúng ta nên dùng nước pha ở nhiệt độ khoảng 80 độ C.

Nhiệt độ phù hợp sẽ giúp cho trà móc câu Tân Cương tán được hương vị tốt, giữ được một sự tinh tế của chất trà, những hợp chất bên trong có thể dễ dàng được đánh thức một cách hoàn hảo nhất.

Chọn trà: Với những loại trà móc câu, bạn cũng nên chọn loại được trồng và chế biến từ vùng đất Tân Cương – Thái Nguyên. Trà xanh nơi đây được ưu ái thiên nhiên, thổ nhưỡng và rất phù hợp, lại thêm nhiều kỹ thuật làm cho trà nổi tiếng của những nghệ nhân lâu đời nên cho được nước xanh, vị tiền chát dịu hậu ngọt đặc trưng bởi hương cốm mới.

Lượng trà và thời gian hãm: Lượng trà xanh quá nhiều khiến trà chát, đắng, nhiều caffeine không tốt cho sức khỏe nếu như dùng thường xuyên. Lượng trà xanh quá ít sẽ khiến cho hương vị yếu, lá trà không đủ điều kiện để khai mở. Với trà móc câu Thái Nguyên, bạn có thể dùng 10G trà pha cùng 150ml nước sôi để có được hương cốm thoang thoảng, vị ngon vừa đủ chứ không hề chát gắt. Trà móc câu cũng nên được ủ, hãm trong khoảng 10 giây thay vì quá lâu nhé, nếu không trà móc câu sẽ có vị đắng chát và mùi nẫu, pha ra không được ngon.

Người cùng thưởng trà: Theo như quan niệm của người xưa, bạn trà tâm giao sẽ là người bạn tri kỉ, có thể chia sẻ được mọi điều phiền muộn, vui sướng trong cuộc sống thường nhật. Rót trà ra mời bạn cũng cần lưu ý, phải mời người lớn tuổi nhất, sau đó mới đến những người trẻ tuổi hơn.

Tận hưởng được vị ngon của trà xanh là những cách giúp bạn giải tỏa được căng thẳng khi làm việc. Đồng thời, thưởng trà là một loại hình thức văn hóa đậm đà bản sắc Việt. Bạn cũng có thể cảm nhận được điều này khi đến bất kỳ tỉnh thành nào của Việt Nam. Đồng thời đây cũng là nét riêng của nước ta khiến bạn bè thế giới yêu thích và mong muốn được trải nghiệm. Nếu muốn mua trà Móc câu ngon thì hãy liên hệ ngay mình nhé!